Soğuk pres ve maserasyon, bitkisel yağların üretiminde kullanılan iki farklı yağ elde etme yöntemdir. İşte bu iki yöntem arasındaki temel farklar bulunmaktadır.
Soğuk Pres:
Soğuk pres, düşük sıcaklıklarda malzemelerin preslenmesi yoluyla yağ ve özlerin elde edilmesini sağlayan bir yöntemdir. Bu işlem genellikle 40-50 °C’nin altındaki sıcaklıklarda gerçekleşir. Bu düşük sıcaklık, besin maddelerinin ve yağların daha iyi korunmasına yardımcı olabilir. Soğuk presleme, genellikle uzun bir süre gerektirir ve bu süreçte malzemelerin özleri yavaşça çıkartılır. Bu durum, besin maddeleri, vitaminler ve antioksidanların daha iyi korunmasına ve sonuç olarak daha kaliteli bir yağ elde edilmesine katkıda bulunabilir. Soğuk presleme genellikle hindistan cevizi yağı, üzüm çekirdeği yağı, çörek otu yağı ve keten tohumu yağı gibi yağlı tohumların üretiminde tercih edilir.
Maserasyon:
Maserasyon, bitkisel malzemelerin (bitinin kökü, yaprağı , çiçiğe ve tohumu olabilir) belirli bir süre boyunca yağ içinde bekletilmesiyle yağ ve özlerin çıkarılmasını sağlayan bir yöntemdir. Kullanılan yağ taşıyıcı özelliği olması önemlidir, çoğunlukla zeytin yağı tercih edilmektedir. Zeytin yağı haricinde ceviz yağı , aspir tohumu yağı ve ayçiçek yağıda tercih edilebilmektedir. Genellikle 40-30 gün yağ içerisinde bekletilerek gerçekleştirilen maserasyon süreci, oda sıcaklığında gerçekleşir. Malzemeler bu süreçte hızlı bir şekilde özlerini salar. Maserasyon genellikle kısa bir süreci ortalama 40 gün içinde tamamlanabilir. Maserasyonda yağılan en büyük hata güneş ışığında bekletilme olayıdır, kesinlikle yanlış bir yöntemdir, süreç tamen gölgede ve oda sıcaklığında gerçekleşmesi gerekir. Gün gün içerisinde 1-2 gün arayla ağzı açılmadan yağ karışımızı karıştırmamız gerekir, bu şekilde süreç daha verimli olacaktır. Maserasyon genellikle çeşitli bitkisel özlerin elde edilmesinde ve aromatik yağların üretiminde de kullanılır.
Her iki yöntem de kullanılan malzemeye ve istenen ürüne bağlı olarak tercih edilebilir. Soğuk pres, genellikle besin maddelerini daha iyi koruduğu ve daha yüksek kaliteli yağlar elde edildiği için sağlık ürünleri ve kozmetik ürünlerde tercih edilebilir. Maserasyon ise çeşitli bitkisel özlerin hızlı bir şekilde çıkarılması amacıyla kullanılabilir.
Soğuk Pres ile Maserasyon Arasındaki Fark
- Üretim şekli:
- Soğuk Pres: Bu yöntemde, malzemeler düşük sıcaklıklarda işlenir. Bu, genellikle 40-50 °C’nin altındaki sıcaklıkları içerir. Bu düşük sıcaklıkta işleme, besin maddelerinin ve yağların daha iyi korunmasına yardımcı olabilir.
- Maserasyon: Maserasyon süreci genellikle yağ(zeytin yağı, ayçiçek yağı) eklenerek yapılır, bu nedenle daha yüksek sıcaklıkları içerir.
- İşleme Süresi:
- Soğuk Pres: Bu yöntem, genellikle uzun süreli bir işlem gerektirir. Makinenin büyüklüğüne göre günde 50-100 kg ürün işlenebilmektedir.
- Maserasyon: Bu yöntemde özün yağı çıkma işlemi uzun görünse de istediğin miktarda ürünü 40 gün içerisinde üretilebilmektedir.
- Yağ Kalitesi:
- Soğuk Pres: Düşük sıcaklık ve uzun işleme süresi, besin maddelerinin ve yağların daha iyi korunmasına yardımcı olabilir, bu da genellikle daha kaliteli bir yağ elde edilmesine neden olur.
- Maserasyon: Elde edilen yağ kalitelidir, ancak soğuk pres ile karışılaştırıldığında bariz bir fark vardır. Bu farka saflık dereceliği denilebilir.
- Uygulama Alanları:
- Soğuk Pres: Bu yöntem genellikle bitkisel yağlar, özellikle de hindistancevizi yağı gibi düşük erime noktasına sahip yağların üretiminde tercih edilir.
- Maserasyon: Bu yöntem daha geniş bir uygulama alanına sahiptir ve özellikle yağ oranı düşük bitki kök, yaprak ve çiçeklerinden elde edilir. Bu yöntemi biz yağ oranı düşük tohumlarda da deniyoruz. Karanfil ve üzerlik tohumu bunlara örnek verebiliriz.
Her iki yöntem de bitkisel yağ ve bitkisel özlerin elde edilmesinde kullanılan etkili yöntemlerdir. Seçim, kullanılan malzeme, ürünün kullanım amacı ve istenen sonuca bağlı olarak değişebilir.